Beleid en ondersteuning

Advies over hoe je met erfgoed om kunt gaan

Cultureel erfgoed is als identiteitsbepalende én economische factor een steeds belangrijker uitgangspunt bij ruimtelijke ontwikkelingen. Daarbij gaat het nadrukkelijk niet alleen om de beschermde gezichten en monumenten, maar ook om het karakter en de sfeer van onze alledaagse leefomgeving. Denk bij het borgen van die waarden niet alleen aan het monumenteninstrumentarium, maar bijvoorbeeld ook aan de structuurvisie, het bestemmingsplan, de welstandsnota of een inspiratieboek voor burgers. Cultureel erfgoed staat immers niet op zichzelf maar gaat een wisselwerking aan met andere beleidsterreinen. Door die interactie krijgt erfgoed betekenis en ontstaat meerwaarde en kwaliteit. Cruciaal daarbij zijn bewustwording bij, communicatie met en draagvlak onder alle betrokkenen.

Erfgoedadviseur gemeente West Maas en Waal

De gemeente West Maas en Waal heeft – in aanvulling op de extern adviseur archeologie – ook behoefte aan een onafhankelijke adviseur voor het bovengrondse erfgoed. Sinds januari 2018 vervult van Meijel – adviseurs in cultuurhistorie dat adviseurschap.
In een zo vroeg mogelijk stadium van de planvorming wordt een initiatief voorgelegd voor een cultuurhistorische toets cq. advies. Daarbij wordt o.a. dankbaar gebruik gemaakt van de paspoorten die van alle dorpen zijn opgesteld.

Cultuurhistorische waardenkaart

De gemeente Gouda wilde een Cultuurhistorische Basiskaart (CHBK) met als vertrekpunt de landschappelijke en stedenbouwkundige ontstaansgeschiedenis én het thematisch ingekleurde ‘verhaal van Gouda’. Vervolgens krijgen de beschermde objecten daarin hun inbedding en betekenis.
Omdat iedereen zelf kaartlagen kan kiezen en combineren, leidt dat tot een beter begrip van de historische en actuele stad én tot aanknopingspunten voor de toekomstige stad. Daarom gaat de gemeente zelf nog een beleidskaart toevoegen.
Aan de CHBK is sinds 2015 gewerkt door Els Bet (projectleider, onderzoek), Maarten Wamsteeker, Steven van der Veen en Margot Quist (GIS), CeesJan Frank, Luuk Keunen en Leon van Meijel (onderzoek), Ruud Hofman en Dorothee Posthumus Meyjes (ambtelijke begeleiding). De CHBK vind je hier.

Bewustwording

Als uitvloeisel van de rijksvisie ‘Kiezen voor Karakter‘ is Walcheren aangewezen als wederopbouwgebied van nationaal belang. Daarom wordt in de ‘Structuurvisie Cultuurhistorie (2015)’ van de gemeente Veere extra aandacht gevraagd voor het naoorlogse erfgoed.
In een reeks bijeenkomsten met raadsleden, dorpsraden en historische verenigingen wordt de betrokkenheid gepeild, bewustwording geactiveerd en kwaliteiten, kansen en bedreigingen verkend. Wat kan erfgoedbeleid opleveren voor o.a. de identiteit, de verschijningsvorm, het toerisme en de economie van Walcheren.
Verkenning i.o.v. de gemeente Veere (2016, i.s.m. Bas Schout rv&b).

Beeldkwaliteitsplan

Fabriekskolonie Batadorp in Best is aangewezen als Beschermd Dorpsgezicht en het bestemmingsplan is daarom geactualiseerd. Welke zaken leg je vast en waar laat je ruimte voor de bewoners?
De cultuurhistorische analyse van Batadorp (2011) is – in samenspraak met een klankbordgroep – uitgewerkt in een beeldkwaliteitsplan. Ruimtelijk relevante zaken als rooilijnen, hagen en uitbreidingsmogelijkheden zijn doorvertaald naar bepalingen voor het bestemmingsplan. Architectonische aspecten zoals materialen, kleurgebruik en details zijn uitgewerkt in welstandscriteria.
Beeldkwaliteitsplan, bestemmingsplan- en welstandscriteria voor de gemeente Best (2012-2013, i.s.m. Teake Bouma).

Welstandsnota

Bij de actualisatie van de welstandsnota wordt een groter deel van de gemeente Venlo welstandsvrij. Dat geldt niet voor gebieden met een hoge cultuurhistorische waarde. Waaruit bestaat de architectonische beeldkwaliteit van deze bijzondere gebieden?
In bondige teksten wordt voor elk cultuurhistorisch waardevol gebied omschreven wat kenmerkend is voor aspecten als verschijningsvorm, materiaal, kleur en detaillering. Deze typeringen dienen als toetsingskader bij bouwaanvragen in het betreffende gebied.
Gebiedstyperingen voor de gemeente Venlo (2013).

Bestemmingsplan

Sinds de Beleidsnota Cultuurhistorie uit 2008 wordt bij alle bestemmingsplannen in Doetinchem rekening gehouden met cultuurhistorie. Hoe heeft de geschiedenis van het plangebied zich ontwikkeld en welke cultuurhistorisch waardevolle elementen horen daarbij?
Om cultuurhistorie goed in het bestemmingsplan te verankeren, is de essentie verwoord in een bondige tekst én overzichtelijk samengebracht in een kaartbeeld die de vertaling naar de plankaart vereenvoudigt. Een dergelijke gebiedstypering maakt de ruimtelijke kwaliteit concreet en helpt om de gebiedskarakteristiek te behouden.
Quickscans voor de gemeente Doetinchem (sinds 2010).

Omgevingscommissie

Jaarverslag 2012, uit het voorwoord van voorzitter Ben Verfürden:

‘De nieuwe Omgevingscommissie van Tilburg ging op 1 januari 2012 van start. De gemeenteraad vraagt van de commissie een onafhankelijke en integrale advisering op het gebied van bouwen, monumenten, inrichting openbare ruimte en groenstructuren. De commissie wordt geacht bij de beoordeling van plannen ook te kijken naar de ruimtelijke inpassing van bouwwerken, en dus naar de stedenbouwkundige en landschappelijke kwaliteit. In de commissie zijn daarom de relevante disciplines vertegenwoordigd: stedenbouw, architectuur, cultuurhistorie, landschapsarchitectuur.’
‘Bij een integrale planontwikkeling volgt één aanvraag om omgevingsvergunning en dus één advies van de Omgevingscommissie, dat is voor de opdrachtgever en ontwerper wel zo handig. Naast de meer reguliere en kleinere bouwplannen zijn met regelmaat de grote, belangrijke ontwikkelingsgebieden aan snee. De focus ligt op gebieden met een strategische ruimtelijke betekenis voor de stad Tilburg, gebieden die in sterke mate de ruimtelijke kwaliteit en identiteit van de stad bepalen: o.a. de binnenstad, de oude linten, de Spoorzone, de Piushaven en de Aabe.’
Als lid cultuurhistorie heeft Leon van Meijel zich gedurende twee zittingstermijnen constructief ingezet voor een nog mooier, sterker en interessanter Tilburg (2012-2017).